Lera për ATSH-në: Amortizimi me 1% në vit i taksimit të banesës në shitje, ul detyrimin tatimor për qytetarët

Qeveria do të përcaktojë çmime të reja reference në vend për pasurinë kapitale, të cilat do të kenë qasje zonale.

Drejtori i Përgjithshëm i Politikave Makroekonomike dhe Çështjeve Fiskale, Niko Lera në një intervistë për ATSH-në bëri të ditur se gjatë këtij viti, do të ketë një rishikim të çmimeve të referencës, që do të reflektojnë rritjen e çmimeve, sipas zonave.

“Në kuadër të ligjit “Për tatimin mbi të ardhurat” është hartuar edhe udhëzimi i ri, lidhur me taksimin e kalimit të pronësisë, ku vendoset një rregull të ri, në bazë të të cilit çmimet e referencës do të amortizohen me 1% në vit në varësi të moshës së ndërtesës”, theksoi Lera.

Në korrik të vitit të kaluar u rishikuan çmimet e referencës për Tiranën, si domosdoshmëri që çmimet e transaksioneve të përputhen me çmimet reale të shitjes së pasurive të paluajtshme.

Ndërkohë nuk ndryshuan edhe për zonat e tjera të Shqipërisë dhe çmimet aktuale janë shumë larg realitetit. Bëhet fjalë për zonat kryesore turistike, si Durrësi, Vlora, Saranda, Shkodra, Pogradeci dhe qytete të tjera të mëdha, të cilat duhet të jenë të përafërta me çmimet me të cilat kryhen transaksionet e shitblerjes së këtyre pasurive të paluajtshme.

“Nëse shikon çmimin e referencës së pasurive në Vlorë, Sarandë Durrës, Golem, Velipojë, Shëngjin etj, është shumë larg dhe jashtë realitetit në të cilin këto pasuri tregtohen sot”, deklaroi Lera.

Në ligjin “Për tatimin mbi të ardhurat”, ku pjesë është dhe tatimi mbi të ardhurat personale nga shitja e pasurive të paluajtshme, parashikohet që në rastin kur shesim një shtëpi, truall, etj, paguajmë tatim për diferencën midis çmimit të ri dhe çmimit me të cilin e kemi blerë godinën. Ky fitim kapital taksohet 15 %.

Me qëllim shmangien e evazionit, abuzimit me kontratat dhe çmimet e pasqyruara në kontratë, janë vendosur disa çmime reference që bazohen përgjithësisht apo tentojnë të bazohen në çmimet mesatare të tregut.

Ndaj Ministria e Financave dhe Ekonomisë arsyeton se është e nevojshme të bëhet një diferencim i lidhur me moshën e pasurisë e cila shitet.

“Nëse ne caktojmë çmime reference, të cilat lidhen me ndërtimet e viteve të fundit, kjo do të thotë që çmimet e ndërtesave të para 10 e më shumë vitesh nuk mund të jenë të njëjta me ato të ndërtuara dy apo tre vitet e fundit”, shprehet Lera.

Sepse, shpjegon ai, është e qartë që çmimet e apartamenteve të reja janë më të larta se çmimet e apartamenteve të vjetra.

“Nëse çmimi i referencës në një zonë të caktuar është 1 mijë euro për m2 dhe është i bazuar në studimin e tregut dhe në atë zonë kemi apartamente të vitit 2023, por edhe të ndërtuara më herët, e zëmë në 1998 etj, çmimi i shitjes së një apartamenti të ndërtuar në vitin 2023 nuk mund të jetë i njëjtë me atë që është ndërtuar në vitin 1998”, tha Lera.

Lera shpjegoi se skontimi me 1% për çdo vit të vjetërsisë së banesës ka objektiv të mos dëmtojmë të ardhurat dhe interesat e asaj pjese të popullatës që shet banesën.

“Në mënyrë që të jemi më objektiv dhe të mos dëmtojmë të ardhurat dhe interesat e asaj pjese të popullatës që shet banesën, çmimit të referencës vetëm për efekt të llogaritjes së tatimit të përcaktuar në aktet nënligjore në fuqi, i zbritet 1 % për çdo vit të hipotekimit të banesës. E thënë ndryshe. Nëse në vitin 2024 çmimi i referencës është 1 mijë euro, ndërsa apartamenti që do të shitet është i vitit 2004, pra 20 vite vjetërsi, atëherë çmimit për 1 mijë euro do t’i zbritet 20 %, ose 200 euro dhe çmimi i referencës do të merret 800 euro. Dhe nga 800 euro do të zbritet çmimi që është blerë pasuria. Dhe individi do të paguajë si tatim përfitimi kapital diferencën midis 800 euro me 600 euro pra 200 euro. Duke llogaritur tatimin 15 %, i bie që do të paguajë 30 euro për m2 tatim. Kjo masë synon të jemi më objektiv në përcaktimin e vlerave referuese për godina të ndërtuara në vite të ndryshme”, shpjegon ai.

Ky parim, vuri në dukje Lera, do të zbatohet në të gjithë Shqipërinë.

Lera informoi se janë krijuar grupet e punës me përfaqësues të prefekturave, qarkut, bashkive, Agjencisë së Kadastrës dhe organeve tatimore, për të riparë këto çmime, që të jenë afër realitetit.

Ai informoi se fokus do të jenë zonat ku ka pasur rritje të ndjeshme të çmimeve. Njëkohësisht vuri në dukje se për ato zona të Shqipërisë, ku nuk ka rritje çmimesh, nuk do të rritet çmimi i referencës.

“Duke parë apo plotësuar hartën e rishikuar të çmimeve edhe me zonat e tjera, ku dukshëm të gjithë e dimë që janë rritur çmimet, do të zbatohet parimi i skontimit me 1% për çdo vit të vjetërsisë së banesës, në mënyrë që tatimi që do të paguajë një individ që shet banesën e tij të jetë tatim real”, u shpreh Lera.

Lera më tej theksoi se nuk mund të përllogaritet efekti në buxhet nga kjo masë pasi vendimi për shitjen e banesave është individual.

”Synimi ynë është të tregohemi të ndershëm në taksimin e fitimit kapital, sepse taksimi duhet të jetë neutral dhe duhet të jetë i ndershëm”, tha ai.

Duke folur për ndikimin në tregun e pasurive të paluajtshme, Lera tha se nuk ka asnjë arsye të ketë ndryshime, pasi rishikimi i çmimeve të referencës, në ato zona ku dukshëm çmimet janë shumë më të larta se sa çmimet e referencës, nëpërmjet sistemit të skontimit të vlerës së pasurisë do të ulë detyrimin tatimor që do të paguajnë individët.

Taksa mbi të drejtën e kalimit të pronësisë mbi pasuritë e paluajtshme vendoset mbi ndërtesat dhe të gjitha pasuritë e tjera të paluajtshme, mbi të drejtën e transferimit të kësaj pronësie.

Ajo paguhet nga transferuesi i së drejtës mbi pasurinë e paluajtshme, përpara regjistrimit, sipas legjislacionit në fuqi.

Baza e taksës së transferimit të së drejtës mbi pasuritë e paluajtshme mbi ndërtesat është sipërfaqja e ndërtesës, për të cilën transferohet e drejta e pronësisë./ata