Koncepti i thesarit të fundosur ka rrokur imagjinatën e piratëve, zhytësve dhe publikut të gjerë për sa kohë që anijet janë të fundosura në fund të detit. Mendohet se ka ende një bollëk anijesh të famshme të humbura, siç është anija e pazbuluar portugeze Flor do Mar, një anije thesari që u mbyt në vitin 1511 në brigjet e Indonezisë me dhjetra arka, gurë të çmuar dhe parfume që mund të vlejnë miliarda sot.
Por thesare dhe artefakte të tjera të humbura janë gjetur nën sipërfaqen e oqeaneve, liqeneve apo gropave, si në qofshin hedhur në ujë si një lloj flije apo nëse janë fundosur me tërë anijen. Më poshtë janë pesë zbulime të jashtëzakonshme gjatë historisë.
1. Mekanizmi i Antikiterës
Kjo pajisje e lashtë u zbulua në vitin 1901 në mbetjet e një anijeje tregtare të mbytur që daton në shekullin I para Krishtit në brigjet e ishujve Antikitera në Greqi. Dhe studiuesit ende nuk e kanë kuptuar saktësisht se si është përdorur instrumenti prej bronzi, i cili është quajtur gjithçka, nga një kompjuter i lashtë deri te "disku i fatit", së fundi në filmin e fundit të serisë Indiana Jones.
Megjithatë, pavarësisht ngatërresës së historianëve dhe shkencëtarëve për më shumë se 120 vjet, ekspertët tani kanë supozuar se pajisja e lashtë greke ka të ngjarë të ishte menduar për të gjurmuar pozicionin e trupave astronomikë si hëna dhe dielli: Brenda saj është e mbushur me ingranazhe të vogla komplekse që zbulojnë një nivel saktësie shumë përpara kohës së vet.
Artifakti u zbulua me një sërë thesare të tjera përrallore, si një statujë e ruajtur mirë e një të riu dhe një skulpturë e quajtur Koka e Filozofit. Mund të ketë ende thesare të tjera që presin të zbulohen nga studiuesit.
2. Galioni i thesarit të San José-së
Në 1708, një sulm britanik fundosi galionin e San José-së përgjatë bregut të Kolumbisë afër Kartagjenës. Anija mund të ketë bartur ar, argjend dhe smerald tani me vlerë miliarda, por këto janë vetëm vlerësime, pasi anija ende qëndron nën ujë.
Instituti Oqeanografik Woods Hole koordinoi operacionin që gjeti mbytjen e anijes në vitin 2015 dhe që atëherë ka publikuar disa foto të topave, qeramikës, filxhanëve të çajit dhe objekteve të tjera. Por që atëherë, një luftë ligjore është zhvilluar se kush i zotëron sendet e çmuara nën ujë.
Ndërkohë, qeveria kolumbiane ka plane për ta gërmuar anijen dhe për të nxjerrë artefaktet në sipërfaqe - një operacion i vështirë për shkak të thellësisë ku ndodhet, e cila shtrihet diku mes 700 dhe 2300 metrash nën sipërfaqe.
3. Flota e thesarit e vitit 1715
As një dekadë pasi galioni i San José-së u fundos nga një sulm britanik, një flotë e tërë thesari u fundos në brigjet e Floridës - këtë herë për shkak të një stuhie. Gati një duzinë anijesh u fundosën, në total, në brigjet e Atlantikut në vitin 1715. Plaçka përfshinte monedha ari dhe argjendi dhe të gjitha llojet e bizhuterive. Vendndodhja e secilës prej rrënojave nuk është përfundimtare; disa janë ende të pazbuluara, ndërsa të tjerët u shpëtuan nga të mbijetuarit ose anijet private.
Në vitet 1960, një kompani mori një licencë nga shteti i Floridës për të shpëtuar thesarin nga një prej rrënojave dhe për ta nxjerrë në ankand. Megjithatë, monedhat dalin ende vazhdimisht periodikisht në brigjet e Floridës qendrore.
4. Sakrificat në liqenin e Titikakës
Një nga liqenet më të larta në botë nuk kishte shumë mbytje anijesh në shkallë të gjerë. Por njerëzit e lashtë të Andeve hodhën objekte unike në ujin e liqenit Titikaka, në kufirin e Perusë dhe Bolivisë, për shekuj para se Inkasit të arrinin në skenë. Në një studim të vitit 2019, studiuesit detajuan medaljone ari dhe gdhendje guri me ikonografi fetare të gërmuar nga fundi i liqenit.
Shkencëtarët gjetën gjithashtu një pumë lazuli të gdhendur dhe një varëse të bruztë pranë anës boliviane të ishullit të diellit të liqenit. Nën ujin e freskët të liqenit kishte edhe kocka foshnjash lamash. Studiuesit besojnë se këto sende u hodhën nga varkat nga njerëz të kulturës Tiwanaku mes viteve 794 dhe 964 të e.s. si sakrifica.
5. Cenota e Shenjtë
E veshur nga gjelbërimi dhe bimësia e harlisur, cenota në Chichen Itza është e mrekullueshme për t'u parë. Por ujërat e pastër kristal që mbushin gropën gëlqerore në Gadishullin Jukatan të Meksikës fshehën një thesar artefaktesh për shekuj para se studiuesit të fillonin të gërmonin.
Shumë nga këto objekte hidheshin në ujë si një lloj sakrifice rituale ose fli për perënditë. Disa nga më të mrekullueshmet prej tyre përfshijnë një maskë ari të ndërlikuar, pllaka ari të detajuara, kambana të arta dhe një tas me trekëmbësh me rrëshirë dhe rruaza nefriti, midis thesareve të tjera.
Shumë prej tyre erdhën nga vende të largëta në Mesoamerikë në kohën e origjinës së tyre. Për më tepër, ujërat e cenotes madje ruanin tekstile, dru dhe objekte të tjera që zakonisht nuk mbijetojnë shumë mirë në tokë të thatë./SyriNet
