Zinxhirët kryesorë të furnizimit janë nën kërcënim në të gjithë Amerikën e Veriut, pasi një mosmarrëveshje për punën hekurudhore në Kanada çoi në mbylljen e trafikut të mallrave në dy hekurudhat më të mëdha të vendit.

Hekurudha Kombëtare Kanadeze (CN) dhe Canadian Pacific Kansas City (CPKC), mbyllën nga puna gati 9 mijë e 300 punëtorë pas mesnatës të së enjtes, pasi nuk arritën të lidhnin një marrëveshje të vonuar me sindikatat e Teamsters.

Kanadaja dërgon rreth 75% të të gjitha mallrave që eksporton në SHBA, kryesisht me hekurudhë. Një mosmarrëveshje e zgjatur mund të prishë dërgesat e një game të gjerë mallrash, nga drithërat dhe fasulet deri te potasi, qymyri dhe druri.

Bllokimi do të pengojë gjithashtu udhëtimet për dhjetëra mijëra njerëz në Toronto, Montreal dhe Vancouver, ku linjat mbështeten në shinat në pronësi të CPKC.

Kanadaja, vendi i dytë më i madh në botë për nga hapësira gjeografike, mbështetet shumë në transportin hekurudhor.

Pas muajsh bisedimesh, negociatat gjithnjë e më të hidhura u ndalën vonë të mërkurën në mbrëmje, raportoi CBC, me të dyja palët që akuzuan tjetrën se refuzoi të negocionte seriozisht.

Në deklarata të veçanta, CN dhe CPKC thanë se i morën hapat pas muajsh pas negociatave të “mirëbesimit”, të cilat ngecën për shkak të kushteve të punës si planifikimi i turneve dhe dispozitat e lodhjes.

“Pa një marrëveshje ose arbitrazh detyrues, CN nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të finalizonte një mbyllje të sigurt dhe të rregullt dhe të vazhdonte me një bllokim”, tha CN në një deklaratë.

“CPKC po vepron për të mbrojtur zinxhirët e furnizimit të Kanadasë, dhe të gjithë palët e interesuara, nga pasiguria e mëtejshme dhe ndërprerja më e përhapur”, tha CPKC, duke shtuar se arbitrazhi detyrues ishte e vetmja mënyrë “përgjegjëse” për të ecur përpara.

Paul Boucher, president i Teamsters Canada Rail Conference, tha se hekurudhat “e kishin treguar veten të gatshëm të komprometonin sigurinë hekurudhore dhe të copëtonin familjet për të fituar një para shtesë”.

“Hekurudhat nuk kujdesen për fermerët, bizneset e vogla, zinxhirët e furnizimit ose punonjësit e tyre. Fokusi i tyre i vetëm është rritja e rezultatit të tyre,” tha ai.

Më herët të mërkurën, kryeministri Justin Trudeau bëri një apel të minutës së fundit për të dyja palët që të vazhdojnë përpjekjet e tyre për të arritur një marrëveshje.

“Miliona kanadezë, punëtorë, fermerë, biznese në të gjithë vendin po llogarisin nga të dyja palët për të bërë punën dhe për të arritur një zgjidhje,” tha ai në një koment të shkurtër, pa marrë pyetje.

Dhjetëra organizata të industrisë dhe tregtisë paralajmëruan javën e kaluar në një letër të hapur se ndërprerja do të kishte “një ndikim të menjëhershëm” nga bregu në bregdet dhe do të dëmtonte reputacionin e Kanadasë si partner tregtar.

“Duke marrë parasysh miliona punë kanadeze që do të ndikoheshin, madhësia e ndërprerjes është e frikshme,” shtoi ai.

Dhoma e Tregtisë e SHBA-ve dhe ajo kanadeze vazhduan në fillim të kësaj jave, duke paralajmëruar për ndikimin e mundshëm “shkatërrues” të ndalimit në bizneset dhe familjet kanadeze, por edhe ekonominë amerikane.

Një grup shoqatash tregtare bujqësore i kanë kërkuar Otavës të ndërhyjë, por qeveria deri tani i ka rezistuar thirrjeve për arbitrazh të detyrueshëm.

Marrëveshjet e punës për të dyja hekurudhat kanë skaduar në fund të vitit të kaluar.

Gjatë bllokimit, rrjetet hekurudhore në SHBA dhe Meksikë do të vazhdojnë të funksionojnë. Por një ndalesë në veri të kufirit mund të ndihej në të gjithë Amerikën e Veriut.

Sekretari amerikan i Transportit Pete Buttigieg tha në fillim të kësaj jave se ai po monitoronte negociatat hekurudhore dhe ndikimin e mundshëm në rrjedhën ndërkufitare të mallrave.

Sipas Shoqatës së Hekurudhave të Kanadasë, rreth 380 miliardë dollarë kanadezë mallra lëvizin me hekurudhë çdo vit dhe hekurudhat lëvizin gjysmën e mallrave të vendit për eksport.

Përpara mbylljes së plotë, si CPKC ashtu edhe CN kishin filluar tashmë të ndalonin disa dërgesa.

Firma e transportit Maersk të hënën ndaloi pranimin e dërgesave të destinuara për në Kanada që synonin të lëviznin me hekurudhë dhe që nuk mund të transportoheshin me kamionë të rëndë.

Profesor Barry Prentice, drejtor në Institutin e Transportit të Universitetit të Manitoba, tha se qeveria ka të ngjarë të miratojë legjislacionin për rikthimin e punës në ditët në vijim nëse palët nuk mund të arrijnë në një marrëveshje, siç është bërë në mosmarrëveshje të ngjashme të kaluara.

“Kjo nuk është mënyra më e mirë për të drejtuar shfaqjen”, i tha ai BBC të mërkurën.

“Por duket se është libri i lojërave dhe ne jemi rikthyer sërish në këtë garë”./Albanianpost