Është mbiquajtur “qyteti i ëndrrave” dhe duket se kryeqyteti austriak është thjesht vendi i ëndrrave për të jetuar.
Renditja e qyteteve më të jetueshme në botë për vitin 2023 e sapo publikuar nga Economist Intelligence Unit (EIU), klasifikon sërish në krye të toplistës së qyteteve më të jetueshme në botë për vitin 2023, Vjenën.
EIU renditi 173 qytete në mbarë botën për një numër faktorësh të rëndësishëm, duke përfshirë kujdesin shëndetësor, arsimin, stabilitetin, infrastrukturën dhe mjedisin.
Vjena mbajti vendin e parë në Indeksin Global të Jetesueshmërisë së EIU-së, duke fituar vlerësime për infrastrukturën e saj të besueshme, kulturën dhe argëtimin e spikatur dhe shërbimet arsimore dhe shëndetësore pa të metë.
Qyteti, i cili ka zënë pozitën e parë disa herë gjatë viteve, u pasua nga afër nga Kopenhaga e Danimarkës, e cila ruajti vendin e dytë.
Rikthime të mëdha kanë bërë Melburni dhe Sydnei i Australisë. Megjithëse, kishin rënë poshtë listës vitet e fundit, dy qytetet australiane janë rikthyer në top dhjetëshen, duke zënë respektivisht vendin e tretë dhe të katërt në renditje.
Kanadaja ishte e përfaqësuar mirë këtë vit, me tre nga qytetet e saj – Calgary, Vancouver dhe Toronto – që zbarkuan një vend në top 10. Ndërkohë, Zvicra mori dy top 10 aplikimet, me Zyrihun që zuri vendin e gjashtë dhe Gjeneva që barazoi vendin e shtatë me Calgary.
Osaka, e cila pësoi një rritje të vogël gjatë kohës së pandemisë në vlerësimet e kulturës dhe mjedisit të saj për shkak të tërheqjes së kufizimeve të lidhura me Covid-in, përfundon 10-shen e parë.
“Heqja e kufizimeve të lidhura me Covid-in ka sjellë në përgjithësi mirë jetesën globale në vitin 2023”, tha në një deklaratë Upasana Dutt, Shef i Indeksit të Jetesueshmërisë në EIU.
“Arsimi është shfaqur më i fortë me fëmijët që kthehen në shkolla së bashku me një barrë të reduktuar ndjeshëm në spitale dhe sisteme të kujdesit shëndetësor, me disa përmirësime të dukshme në qytete në të gjithë ekonomitë në zhvillim të Azisë dhe Lindjes së Mesme.
Ndërsa boshti politik dhe ekonomik i botës vazhdon të zhvendoset drejt lindjes, ne presim që qytetet në këto rajone të lëvizin ngadalë lart në renditjen tonë të jetëgjatësisë”- tha Shefi i Indeksit të Jetesueshmërisë në EIU.
Lëvizësit dhe tundësit
Megjithëse Evropa pati një paraqitje të fortë në krye të listës, destinacionet evropiane dominuan gjithashtu listën e qyteteve që pësuan rënien më të madhe në renditje këtë vit.
Kryeqyteti i Mbretërisë së Bashkuar, Londra, dhe kryeqyteti i Suedisë, Stokholmi, e gjetën veten duke rënë në renditje. Londra pësoi një rënie me 12 vende në vendin e 46-të dhe Stokholmi me 22 vende në vendin e 43-të.
Dhe pasi hyri për herë të parë në sondazhin e qëndrueshmërisë në 2022 në numrin 35, kryeqyteti i Skocisë Edinburgh ra në vendin e 58-të këtë vit.
“Asnjë nga këto qytete nuk ka parë një rënie veçanërisht të mprehtë në rezultatet e tyre të indeksit, por ata nuk kanë arritur të bëjnë fitimet që shumë qytete të tjera – veçanërisht ato në Azi – kanë bërë vitin e kaluar”, thuhet në raport.
Rezultati mesatar i indeksit në 172 qytete (duke hequr Kievin në Ukrainë) tani ka arritur në 76.2 nga 100, rezultati më i lartë në 15 vjet. Sipas raportit, rezultatet e kujdesit shëndetësor janë përmirësuar më së shumti, ndërsa ato për arsimin, kulturën dhe argëtimin dhe infrastrukturën janë gjithashtu më të larta.
Rënia e stabilitetit
Stabiliteti ka pësuar një rënie “margjinale” për shkak të “rasteve të trazirave civile në shumë qytete mes një krize të kostos së jetesës, si dhe një rritje të krimit në disa qytete”.
“Nga pesë kategoritë e mbuluara nga indeksi ynë, vetëm stabiliteti ka parë një rënie,” thotë Barsali Bhattacharyya, Menaxher i Kërkimeve të Industrisë, EIU.
“Tendosjet në rendin publik dhe pengesat ekonomike kanë rritur gjithashtu rastet e krimit në disa qytete dhe kjo do të vazhdojë të jetë një rrezik për të ardhmen. E gjithë kjo sugjeron që rezultatet e stabilitetit në Indeksin tonë të Jetueshmërisë nuk kanë gjasa të rikuperohen shpejt”- sqaron Bhattacharyya.
Honolulu, qyteti më i madh i Hawait ishte hyrja më e lartë e SHBA-së, duke u renditur në vendin e 25-të.
Destinacioni popullor, shtëpia e plazhit të famshëm Waikiki, u ngjit me 6 pikë këtë vit falë përmirësimeve në rezultatet e kujdesit shëndetësor, “pjesërisht për shkak të heqjes së stresit të lidhur të Covid në sistemin e tij të kujdesit shëndetësor”.
Megjithatë, qytetet e tjera amerikane San Diego, i cili renditej në vendin e 61-të në listë, dhe Los Angeles në të 57-in, ranë të dy me 17 vende, duke shkuar respektivisht në të 44-in dhe 40-in.
Sakaq, shumë pak ndryshime ka pasur në fund të listës këtë vit, me ato qytete të rrënuara nga trazirat e vazhdueshme civile dhe konfliktet ushtarake, ndër çështje të tjera, që shënuan më të ulëtat. Algjeri i Algjerisë, Tripoli i Libisë dhe Damasku i Sirisë u renditën tre qytetet më pak të jetueshme në botë.
Damasku, vazhdimisht një nga qytetet me renditjen më të ulët në sondazh, nuk ka parë asnjë përmirësim në rezultatet e jetës së tij këtë vit. Sidoqoftë, qyteti ukrainas Kiev, i cili mungonte në listën e vitit 2022 për shkak të pushtimit të Rusisë në shkurt 2022, ra në listë këtë vit si rezultat i drejtpërdrejtë i ndikimit të luftës dhe tani renditet në mesin e 10 qyteteve më pak të jetueshme në botë.
“Lufta në Ukrainë dhe përçarja ekonomike dhe politike që pasoi agresionin po ndikon në jetën e shumë qyteteve evropiane”, thuhet në raport.
Indeksi Global i Jetesueshmërisë së 2023: 10 më të mirët
Vjenë, Austri
Kopenhagë, Danimarkë
Melburn, Australi
Sydney, Australi
Vankuver, Kanada
Cyrih, Zvicër
Calgary, Kanada
Gjenevë, Zvicër
Toronto, Kanada
Osaka, Japoni
