Ka ndërruar jetë në moshën 95-vjeçare shkencëtari dhe intelektuali amerikan Noam Chomsky. Ai ishte i shtruar në spital pas një goditjeje në tru. Lajmin e ka bërë të ditur autori Martin Gianello.

“ Noam Chomsky ka vdekur. Më herët këtë mëngjes, po mendoja për të kur i pyeta lexuesit e mi në një postim nëse ata njihnin një filozof të gjallë të denjë për këtë titull. Gjithçka që mund të mendoja ishte ai. Tani nuk mund të mendoj më për askënd. Një burrë i madh, kujtimin dhe veprën e të cilit duhet ta mbajmë të gjallë E majta evropiane, me një postim në Tëitter, i ka thënë lamtumirën intelektualit ikonë “Respekt! Për gjithçka që keni bërë dhe përshkruar », shkruan ai në X.

Noam Chomsky has died. Early this morning, I was thinking of him when I put together a post asking if readers know of any live philosophers worth that title. I could only think of him. Now I cannot think of anyone anymore. A great man whose memory and work we must keep alive! pic.twitter.com/Q7IxRWVjtT

— Martin Janello (@martinjanello) June 18, 2024

 

Noam Chomsky ka shkruar një sërë librash dhe artikuj të shumtë duke përfshirë një gamë të gjërë temash, duke përfshirë gjuhësinë, filozofinë dhe historinë intelektuale. Comsky ishte ithtar i së ashtuquajturës ‘gramatikë gjenetike-transformuese’, kryesisht me librin e tij radikal gjuhësor ‘Strukturat sintaksore’ e vitit 1957.

Teoria gjenetike e gjuhës, megjithë zhvillimet dhe rishikimet e saj të njëpasnjëshme, karakterizohet nga disa supozime fikse si në vijim: aftësia e njeriut për të prodhuar dhe kuptuar një numër të paimagjinueshëm fjalish për mendjen e njeriut është e lindur dhe na çon mirë te hipoteza. për ekzistencën e universaleve gjuhësore, strukturave të përgjithësuara dhe kufizimeve të cilave u nënshtrohen të gjitha gjuhët natyrore, pavarësisht nga diversiteti i madh tipologjik i tyre.

Ekzistenca e një "Gramatike universale" të qenësishme e bën fëmijën të aftë të mësojë gjuhën e tij amtare në një periudhë minimale kohore, pavarësisht nga natyra fragmentare e të dhënave që njeriu merr në vitet e para të jetës së tij.

Chomsky sfidoi teorinë bihevioriste të përvetësimit të gjuhës dhe promovoi një model formalist të përshkrimit dhe analizimit të gjuhës, veçanërisht në nivelin e sintaksës. Mënyra se si Chomsky e zyrtarizoi aftësinë gjuhësore shpjegon në mënyrë adekuate të ashtuquajturën "krijimtari gjuhësore", një veti qendrore e gjuhëve natyrore: me një numër të kufizuar rregullash dhe një grup të caktuar njësive gjuhësore (fonologjike dhe leksikore), njerëzit janë në gjendje të prodhojnë dhe perceptojnë një numër i pafund fjalish, duke përfshirë fjali që nuk janë prodhuar kurrë më parë.

Chomsky thekson se fëmijët nuk lindin "tabula rasa" (letër bosh), por janë gjenetikisht të predispozuar për të qenë në gjendje të strukturojnë përvetësimin e gjuhës./Shqiptarja