Në Lojërat Olimpike "Paris 2024" të organizuar nga Franca shumë vendime dhe zhvillime të diskutueshme kanë lënë gjurmë, si ndalimi i vendosur ndaj Rusisë nuk u zbatua për Izraelin, ndalimi i shamisë për sportistet franceze, dëbimi i njerëzve të pastrehë nga kryeqyteti, ceremonia e hapjes së kritikuar për blasfemi dhe ndotja e lumit Seine, ku atletët u sëmurën pasi notuan.

10.500 sportistë nga 206 delegacione morën pjesë në Lojërat Olimpike "Parisi 2024", që filluan më 26 korrik në Francë, e cila u vizitua nga afërsisht 16 milionë turistë në kuadër të organizimit.

"Ethet olimpike" përfunduan dje me ceremoninë e zhvilluar në "Stade de France".

Përveç arritjeve sportive, Lojërat Olimpike u bënë temë e nxehtë për shkak të fyerjeve ndaj fesë, shkeljeve të të drejtave të njeriut, problemeve të strehimit, protestave izraelite dhe ndotjes së lumit Seine.

- Ceremonia e hapjes, shkaktoi polemika me arsyetimin se fyente fenë

Ceremonia e hapjes së Lojërave Olimpike "Paris 2024", e organizuar nga Franca, e mbajtur në lumin Seine më 26 korrik, u kritikua nga autoritetet fetare dhe publiku ndërkombëtar me arsyetimin se fyente krishterimin.

Në ceremoninë e hapjes olimpike, performanca "drag queen" (një burrë i veshur me veshje grash dhe grim) përfshinte pikturën e Leonardo da Vinçit "Darka e Fundit", e cila flet për Jezusin dhe pati reagime me arsyetimin se nuk respektonte besimin fetar.

Pas reagimeve të publikut ndërkombëtar, Thomas Jolly, i cili është drejtor artistik i Olimpiadës, ka bërë një deklaratë duke thënë se në skenën e diskutueshme, subjekti nuk ishte Jezusi, por Dionisi, perëndia e verës në mitologjinë greke dhe se ishte shfaqur "një festë pagane".

Kisha Katolike e Francës, shumë sindikata të krishtera duke përfshirë Këshillin e Kishave të Lindjes së Mesme (MECC) dhe Vatikanin shprehën keqardhjen e tyre që u tall me krishterimin në ceremoni dhe kritikuan ashpër hapjen.

- Të pastrehët u dëbuan nga Parisi për shkak të Lojërave Olimpike

Përderisa Franca ishte në procesin e përgatitjes për Olimpiadën, ajo largoi të pastrehët dhe emigrantët e parregullt, përfshirë fëmijë, nga strehimi i tyre në kryeqytetin Paris dhe rrethinat e tij.

Të pastrehët në fjalë u dërguan me autobusë në qytete të ndryshme si Strasburg dhe Orleans dhe u larguan nga qendra e Parisit.

Grupi i quajtur "Ana tjetër e monedhës", organizata ombrellë e shoqatave që ndihmojnë emigrantët e parregullt, publikoi një raport në qershor mbi të pastrehët që u zhvendosën nga shtëpitë e tyre në rajonin Ile-de-France ku ndodhet kryeqyteti duke filluar një vit më parë, për Lojërat Olimpike "Paris 2024".

Sipas raportit të titulluar "1 vit spastrim social", 12.545 persona janë prekur nga dëbimet nga prilli 2023 deri në maj 2024.

Gjithashtu, duke filluar nga një vit më parë në Ile-de-France, gjithsej 12.545 persona, përfshirë emigrantë të parregullt, 3.434 prej të cilëve ishin fëmijë, u evakuuan nga kampet ku ishin.

Në periudhën paraolimpike, rrugët e Parisit, kryeqytetit të Francës, dëshmuan protesta për të tërhequr vëmendjen ndaj problemit të strehimit të të pastrehëve dhe emigrantëve që u zhvendosën dhe u larguan nga kryeqyteti.

Organizatat e të drejtave të njeriut dhe shoqatat e emigrantëve reaguan ndaj dëbimit të njerëzve nga kryeqyteti pa ofruar strehim të sigurt dhe të përhershëm.

- Ndalimi i shamisë për sportistet francezë në Lojërat Olimpike

Edhe pse Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (IOC), organizata përgjegjëse për organizimin e Lojërave Olimpike, nuk ka asnjë kufizim për atletët në këtë drejtim, Franca vendosi ndalimin e shamisë për lojtarët e ekipit kombëtar që do të garojnë në Lojërat Olimpike.

Ministrja franceze e Sporteve, Amelie Oudea-Castera, njoftoi se sportisteve franceze iu ndalua të mbanin shami në Lojërat Olimpike të Parisit më 24 shtator 2023 dhe deklaroi se ata ishin në favor të zbatimit të një regjimi të "sekularizmit të rreptë" në sport.

Ndërsa vendimi i ndalimit mori reagime nga komuniteti sportiv dhe organizatat e të drejtave të njeriut, shumë organizata, veçanërisht Amnesty International, u mblodhën dhe i dërguan një letër IOC më 24 maj kundër ndalimit të shamisë.

Në letër, IOC-së iu kërkua t'i bënte një apel publik autoriteteve sportive në Francë për të hequr të gjitha ndalesat për sportistët francezë që mbanin shami si në Lojërat Olimpike të Parisit ashtu edhe në të gjitha garat sportive, por kjo iniciativë e organizatave të të drejtave të njeriut rezultoi e papërfunduar.

Për këtë arsye, teksa sportistët e huaj olimpikë, të cilët nuk kanë asnjë kufizim ligjor, mund të marrin pjesë në gara me shami, kjo e drejtë nuk iu dha sportisteve franceze, duke u bazuar në parimin e barazisë dhe laicizmit.

Vrapuesja franceze Sounkamba Sylla, e cila përfaqësoi vendin e saj në garën e stafetave 4x400 metra në Lojërat Olimpike, mbajti një kapele në ceremoninë e hapjes për shkak të ndalimit të shamisë. Meqenëse ndalimi i shamisë përfshin vetëm sportistët francezë, atletja australiane Tina Rahimi ishte e pranishme në ceremoni e veshur me shami.

Gjatë garave, shumë sportistë olimpikë shprehën reagimet e tyre për këtë ndalim të atleteve franceze.

- Lojërat Olimpike nisën me thirrjet "Izraeli duhet të ndalohet" dhe vazhduan me protesta izraelite

Pavarësisht thirrjeve për të "ndaluar" Izraelin, sulmet e të cilit në Gaza vazhdojnë dhe shkaktuan vdekjen e më shumë se 40 mijë njerëzve, pjesëmarrja e Izraelit në Lojërat Olimpike nuk u pengua, ndërsa IOC njoftoi se Rusia dhe Bjellorusia nuk duhet të marrin pjesë në Lojërat Olimpike, duke cituar luftën Rusi-Ukrainë, moslejimi i pjesëmarrjes së tij u përshkrua si "standarde të dyfishta".

Ndërsa shumë deputetë francezë deklaruan para Olimpiadës se Izraeli nuk duhet të lejohet të marrë pjesë në Lojërat Olimpike, demonstratat në mbështetje të Palestinës që janë mbajtur në vend prej muajsh dëshmuan gjithashtu thirrje me slogane "Izraeli duhet të ndalohet".

Megjithatë, kërkesat për sportistët izraelitë që t'u jepet statusi i sportistit neutral mbetën të papërfunduara.

Vizita e presidentit izraelit, Isaac Herzog, në Paris si pjesë e Lojërave Olimpike u protestua edhe nga mbështetësit palestinezë.

Demonstruesit u mblodhën në kryeqytetin Paris me thirrjen e më shumë se 80 shoqatave dhe zhvilluan një demonstratë proteste në Sheshin e Republikës.

Nga ana tjetër, reagimet kundër Izraelit dolën në pah edhe gjatë garave olimpike. Në ndeshjen e futbollit midis Izraelit dhe Paraguait në Grupin D të Meshkujve, u hap një hetim "kundër tifozëve me arsyetimin se ata ishin anti-semitë pasi hapën një pankartë ku shkruhej Olimpiada e Holokaustit", duke protestuar kundër Izraelit për sulmet e tij në Gaza.

- Lumi Seine, ku zhvillohen garat e notit, u bë fokusi i debateve për ndotjen

Qeveria franceze ka shpenzuar 1,4 miliard euro që nga viti 2015 për të pastruar lumin Seine, ku noti është ndaluar që nga viti 1923 për shkak të ndotjes dhe rreziqeve të shkaktuara nga trafiku i anijeve.

Njoftimi se garat olimpike të notit dhe triatlonit do të zhvillohen në lumin Seine solli shqetësime për kushtet shëndetësore dhe higjienike.

Në fakt, ekipi belg u tërhoq nga finalet e ekipeve të përziera të triatlonit sepse atletja belge, Claire Michel, kapi bakterin E.Coli pas garave individuale që ajo mori pjesë në lumin Seine.

Ndërsa atletja portugeze e triatlonit, Vasco Vilaca, kishte simptoma që përputheshin me një infeksion gastrointestinal pas garës, notarja gjermane, Leonie Beck njoftoi se ishte e sëmurë pas garës dhe tha: "Cilësia e ujit të lumit Seine është vërtetuar".

Ndërsa shtypi francez pretendonte se niveli i ndotjes së lumit ishte shumë më i lartë se të dhënat e shpallura nga organizatorët e Olimpiadës, kryetarja e Parisit, Anne Hidalgo, u tha gazetarëve: "Lumi Seine është pastruar nga ndotja. Jemi shumë të lumtur dhe shumë krenarë".

"Nuk ka atletë që u sëmurën ose u tërhoqën nga gara për shkak të notit në lumin Seine. Këto janë lajme të rreme", tha Hidalgo.

Praktika e notit në lumin Seine u anulua 5 herë për shkak të ndotjes.

Edhe gara e triatlonit për meshkuj, e planifikuar të mbahej më 30 korrik, u shty për 31 korrik për shkak të ndotjes./aa