Nënshkrimi i Deklaratës për Personat e Zhdukur më 2 maj në Bruksel është bërë temë debati në seancën e sotme të Kuvendit të Kosovës. Nga Qeveria e Kosovës kanë thënë se përmes kësaj deklarate, Serbia pranon për herë të parë krimet e bëra gjatë luftës në Kosovë, mirëpo deputetët opozitarë kritikuan kryeministrin Kurti se ka gabuar ku ka pranuar të largohet termi “persona të zhdukur me dhunë”, i cili sipas tyre njihet edhe në konventat ndërkombëtare.
Por, zëvendëskryeministri, njëherësh kryenegociator i dialogut me Serbinë, Besnik Bislimi tha se ka dokumente të Gjykatës Evropiane të Drejtave të Njeriut që i referohen termit “persona të zhdukur me forcë”, siç figuron në deklaratën e nënshkruar.
Madje, Bislimi paraqiti një dokument që sipas tij është dakorduar në vitin 2020 nga Qeveria Hoti, që sipas tij, ka zero brengë për personat e zhdukur.
Përkitazi me këtë, ai tha se s’ka asnjë barazim në krime në Deklaratën për Personat e Zhdukur.
“Kjo është deklarata që është dakorduar në Bruksel me 7 shtator 2020 nga ish-kryeministri Hoti. Kjo deklaratë i ka vetëm shtatë fjali, gjashtë prej tyre tregojnë se kush do të jetë kryesues i komisionit, si do të bëhet ai dhe kur do të kryhet puna. Pra ka zero brengë dhe sqarime për atë se sa është i rëndësishëm gjetja e personave të zhdukur. Ka edhe titullin ‘persona të pagjetur’. Këtu thuhet se me çështjen e të pagjeturve do të merremi 1 vit pasi të kemi marrëveshjen finale me Serbinë. Njëherë marrëveshja finale me Serbinë, pastaj do të merremi me këtë temë, pra zero urgjencë në trajtimin e kësaj çështje. Me 8 shtator 2020 i kemi deklaratat e zotëri Selmanaj i cili thotë se kjo temë është konsumuar dhe ezauruar. Kjo është brenga e deputetëve të LDK-së për temën e të pagjeturve. Deklarata që ne jemi dakorduar më 2 maj 2023 e ka titullin deklarata e kryeministrit Albin Kurti. Më tregoni nga data e fillimit të negociatave në Bruksel në vitin 2011 deri në këtë dokument kur një udhëheqësi të Kosovës i është referuar me titullin kryeministër apo president. Ju po thoni keni gabuar se keni hequr termin persona të zhdukur me dhunë, tregoni kur e keni futur ju në dokument që ne e kemi larguar. Këtu thotë ‘forcibly disappeared persons’, unë mund t’iu gjej dokumente të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriu që i referohet personave të zhdukur me dhunë apo ‘forcibly disappeared persons’ në kuadër të drejtësisë ndërkombëtare. Është mirë vetëm të identifikoni një fjali këtu që vendos barazi në krime, personat e zhdukur nuk janë kategori e re, dihet me emra dhe mbiemra kush janë zhdukur. Është idiotësi me thënë se po barazohen krimet”, tha Bislimi.
Të kundërtën e kësaj e tha deputeti i LDK-së, Driton Selmanaj, i cili theksoi se nënshkrimi i deklaratës ku hiqet termi “persona të zhdukur me dhunë” është gabim historik dhe kombëtar i Kosovës.
Ndërkaq, shtoi se Qeveria Hoti e ka pasur top prioritet çështjen e personave të zhdukur.
“Ne jemi kujdesur shumë që as mos të amnistojmë shtetin e Serbisë, as mos të barazojmë institucionalisht argumentet dhe faktet. Sigurisht jemi kujdes në fund që palët të kenë të drejtë të kërkojnë kompensim. Unë jam i bindur se ka gabuar rëndë Qeveria e Kosovës që ka pranuar që zhdukja me dhunë të hiqet nga dokumenti. Zhdukja me dhunë sipas konventës së OKB-së, neni 2 i saj flet qartazi se zhdukjen me dhunë e bëjnë agjentë shtetërorë në mënyrë të organizuar… Kjo është gabim historik dhe kombëtar që i është bërë shtetit të Kosovës. Referenca se Kosova paska dokumente edhe para vitit 2008 është gabim, gabim i madh, pasi Kosova s’ka asnjë dokument”, tha ai.
Në debat u përfshi edhe ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, e cila tha se përmes nënshkrimit të Deklaratës për Personat e Zhdukur, Serbia pranon për herë të parë krimet e bëra në Kosovë gjatë luftës së fundit.
Ajo përmendi edhe disa deklarata të ish-eksponentëve të PDK-së që sipas saj kërkonin të amnistoheshin gjitha krimet e bëra gjatë luftës në Kosovë.
“Nënshkrimi i Deklaratës për të Zhdukurit e bën Serbinë përgjegjëse për krimet e zhdukjes me forcë të qytetarëve tanë. Për herë të parë përmes një dokumenti zyrtar Serbia pranon krimin e bërë dhe obligohet që të jap informacione për varrezat masive ku ende i mban qytetarët tanë. Po ashtu obligohet që mos t’i pengojë gërmimet siç ka ndodhur në vazhdimësi. Pra me atë deklaratë, Serbia pranon krimet shtetërore mbi popullin e Kosovës dhe qytetarët tanë. Për mua është e papranueshme që një deputet i Kuvendit të Kosovës thotë se Serbinë nuk e obligon ky dokument. Kjo është e papranueshme, pasi kjo është ajo çka Serbia dëshiron të dëgjojë… Ka pasur përpjekje nga qeveritë e kaluara, kur ato janë udhëhequr nga njerëzit e PDK-së që të amnistohen krimet që Serbia i ka bërë në Kosovë”, theksoi ajo.
Në anën tjetër, në reagimin e saj deputetja e PDK-së, Eliza Hoxha, u shpreh e habitur me këto deklarata të ministres Haxhiu. Ajo insistoi se termin “të zhdukur me forcë” nuk njihet në konventat ndërkombëtare.
“Për besë habitem me çfarë komoditeti del dhe flisni këtu. Më gjeni në ndonjë dokument ndërkombëtar të drejtësisë dhe konventave ndërkombëtare që merren me çështjen dhe mbrojtjen e personave të zhdukur me dhunë, termin ‘forcibly disappeared persons’. Më gjej dhe më thuaj”, tha deputetja Hoxha.
Në debat u inkuadrua edhe deputeti tjetër i LDK-së, Kujtim Shala, i cili paraqiti argumentet e tij se pse në Deklaratën për Personat e Zhdukur, Kosova barazohet me Serbinë për këtë çështje.
“Nëse shihni tekstin e deklaratës, pas kokës së saj që e bënë preambulën ka një formulim të tillë ‘Angazhohemi së bashku’. Pra kemi të bëjmë me dy palë të cilat marrin përsipër gjithçka që përmbajnë deklarata. Aq sa merr përsipër Serbia, merr përsipër edhe Kosova për të njëjtën çështje. Ky është barazim, kaq”, tha ai.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, më 2 maj në Bruksel kanë nënshkruar Deklaratën për Personat e Zhdukur./KosovaPress/
