Hyrja në Bashkimin Europian do të bëhet më e ndërlikuar për shtetasit jo-BE nga vjeshta e këtij viti. Një sistem i ri i hyrjes në dalje (EES) do të hyjë në fuqi në tetor 2024. Kjo është pjesë e Sistemit Europian të Informacionit dhe Autorizimit të Udhëtimit (ETIAS) që ka të ngjarë të zbatohet vitin e ardhshëm. Ai do të kërkojë që vizitorët nga jashtë BE-së të aplikojnë dhe të paguajnë për heqjen e vizave përpara se të hyjnë në një vend në zonën Shengen. Sistemet tashmë janë rrënuar nga pengesa dhe komplikime, dhe tani ekziston frika për radhët e gjata dhe faqe interneti false.

Ja se si vendet europiane po përgatiten për ndryshimet dhe si mund të jeni në gjendje të shmangni tarifat e vizave.

Çfarë janë EES dhe ETIAS?

EES-i i ri i BE-së do të regjistrojë informacion shtesë për udhëtarët jashtë BE-së në bllok. Përtej detajeve të pasaportës, barrierat e automatizuara në kufij do të marrin dhe ruajnë të dhëna biometrike duke përfshirë gjurmët e gishtërinjve dhe imazhet e fytyrës. Vulat e pasaportave do të hiqen. Në vend të kësaj, sistemi do të regjistrohet automatikisht kur dikush hyn ose largohet nga një vend i BE-së. Kjo do ta bëjë më të lehtë shënjimin e dikujt që e ka tejkaluar kohën në BE. Qytetarët joanëtarrë të BE-së, ku përfshihen shtetasit e Mbretërisë së Bashkuar pas Brexit, mund të qëndrojnë vetëm 90 ditë në BE përpara se të kërkojnë vizë. EES nuk zbatohet për qytetarët e BE-së ose për njerëzit që udhëtojnë midis vendeve të zonës Shengen.

Si të aplikoni për ETIAS?

ETIAS më i gjerë do të hyjë në fuqi në vitin 2025. Kjo do t’u kërkojë shtetasve jo-BE të paguajnë 7 euro për person për të vizituar shumicën e vendeve evropiane. Viza u lejon shtetasve jo-BE të qëndrojnë në BE dhe zonën Shengen për 90 ditë. Pasi një udhëtar të ketë miratuar vizën e tij, ai nuk ka nevojë të aplikojë përsëri për tre vjet. Udhëtarët do të duhet të plotësojnë një aplikim online përpara se të shkojnë dhe të paguajnë tarifën prej 7 euro nëse janë midis 18 dhe 70 vjeç. Viza nuk do të kërkohet për Republikën e Irlandës pasi është në Zonën e Përbashkët të Udhëtimit.

Kjo është një zonë me kufij të hapur që përfshin Mbretërinë e Bashkuar, Irlandën, Ishullin e Manit dhe Ishujt Channel. Megjithëse data e saktë e nisjes është e paqartë, BE-ja ka treguar më parë se do të prezantohet pesë deri në gjashtë muaj pas EES. Mund të ketë një periudhë zbatimi ku ai futet gradualisht së bashku me Sistemin Hyr-Dalje.

A kam nevojë për vizë nëse kam një kartë identiteti europiane?

Shtetasit jo-BE që kanë rezidencë zyrtare në një vend të BE-së mund të përjashtohen nga EES dhe ETIAS. Duhet të keni një kartë identiteti biometrike, si për shembull carte de séjour në Francë ose carta di soggiorno në Itali. Këto do të thotë se ju jeni të përjashtuar edhe nga kufiri 90-ditor. Megjithatë, nuk është lëshuar asnjë informacion se si barrierat e automatizuara në kufij do të identifikonin një udhëtar si rezident të BE-së kur përdor një pasaportë jo-BE.

Si do të duken barrierat EES?

Vendet e BE po përgatiten të instalojnë barriera të automatizuara për të kryer kontrollet EES. Franca do të instalojë kioska të vetë-shërbimit në aeroporte ku udhëtarët mund të regjistrojnë paraprakisht të dhënat e tyre biometrike dhe të dhënat personale. Më pas ata do të paraqiten te një roje kufitare për verifikim. Gjermania dhe Austria kanë konfirmuar se një sistem i ngjashëm do të instalohet në aeroporte. Për vizitorët që vijnë me makinë në kufijtë tokësorë dhe detarë të Francës, pajisjet tabletë do të jenë të disponueshme për të regjistruar të dhënat tuaja. Italia ka thënë se do të rrisë numrin e portave të automatizuara në të gjitha aeroportet e saj kryesore, si dhe do të shtojë rreth 600 kioska të vetë-shërbimit. Norvegjia, nga ana tjetër, do të provojë “zgjidhje të automatizuara të kamerave” të operuara nga rojet kufitare.

A do të shkaktojë EES vonesa kufitare?

Në MB ka “shqetësim të gjerë” në lidhje me EES, sipas shoqatës britanike të udhëtimit ABTA. Shtetasit e Mbretërisë së Bashkuar do të duhet të shpenzojnë “disa minuta” më gjatë kur të mbërrijnë për herë të parë në BE duke ofruar të dhëna biometrike në krahasim me kontrollet aktuale të pasaportave. Kjo do të ngadalësojë procesin e lëvizjes së pasagjerëve dhe të rrisë në mënyrë dramatike kohën e përpunimit për turistët në Mbretërinë e Bashkuar. Problemi ka të ngjarë të jetë më i keqi në portet si Dover, ku ka më pak hapësirë për të akomoduar udhëtarët në krahasim me aeroportet. Komiteti Evropian i Shqyrtimit të Mbretërisë së Bashkuar tha këtë javë se udhëtarët në pikat kufitare midis MB dhe BE mund të përballen me pritje deri në 14 orë.

​A do të jenë gati vendet e BE-së për EES?

Gjithashtu janë ngritur pikëpyetje nëse infrastruktura fizike e barrierave do të vendoset në kohë. Disa vende kanë thënë se mendojnë se nuk ka kohë të mjaftueshme për të testuar kontrollet më rigoroze përpara se të hyjnë në fuqi. Edhe udhëtarët me rezidencë në BE mund ta gjejnë veten të kapur nga vonesat. Një dokument i lëshuar nga këshilli i BE-së në fund të vitit 2022 ndau komente nga vende të ndryshme të BE-së rreth sistemit të ri. Austria dhe Gjermania ishin veçanërisht të shqetësuara se koha e pritjes në kufi mund të rritet.

Si të shmangni mashtrimet ETIAS

Autoritetet e Bashkimit Europian kanë lëshuar tashmë një paralajmërim për shtetasit jo-BE që të jenë të vetëdijshëm për faqet e internetit mashtruese që ofrojnë viza ETIAS. Frontex, agjencia e kontrollit kufitar të BE-së përgjegjëse për ETIAS, thotë se 60 vende jozyrtare janë tashmë në funksion. Ata thonë se mashtruesit mund të kopjojnë faqe interneti ose të ofrojnë shërbime ndërmjetëse. Këto faqe interneti do të mashtronin përdoruesit duke ngarkuar në mënyrë të rreme një tarifë shtesë administrimi. Zyrtarët e BE-së theksojnë se udhëtarët duhet të përdorin **faqen zyrtare të ETIAS** vetëm kur sistemi të hyjë në fuqi në mesin e vitit 2025. / SCAN