Vizita në Beograd, a do përpiqet Erdogan të zbusë tensionet mes Serbisë dhe Kosovës? Prapaskenat e takimit

Presidenti Recep Tayyip Erdoğan do të bëjë përpjekjet e tij për uljen e tensioneve mes Serbisë dhe Kosovës në turneun e tij në Ballkan, tha një analist.

Tensionet kanë mbizotëruar prej kohësh mes Kosovës dhe Serbisë, pavarësisht përpjekjeve për normalizim nga aktorët në Rajon dhe më gjerë për të reduktuar tensionet.

Dy vendet e Ballkanit Perëndimor kanë qenë gjithmonë në mosmarrëveshje pasi Beogradi refuzoi të njohë pavarësinë e Prishtinës prej vitit 2008 dhe vazhdon ta pretendojë atë si territorin e vet. Por kohët e fundit, një sërë veprimesh nga qeveria e Kosovës, të tilla si bërja e euros si valuta e vetme ligjore dhe nxjerrja e jashtëligjshme e dinarit serb në zonat e banuara me shumicë serbe, kanë shkaktuar trazira. Për më tepër, një operacion policor më 5 gusht çoi në mbylljen e nëntë degëve të shërbimit postar kombëtar të Serbisë, Posta Srbije, në Kosovën veriore.

Si një vend që gëzon marrëdhënie të mira me të dyja palët, Turqia ka luajtur një rol të rëndësishëm në përpjekjen për të zbutur tensionet mes tyre.

Erdogan pritet të nisë një mini-turne në rajon të enjten, ku do të mbërrijë në kryeqytetin shqiptar, Tiranë, i ndjekur nga Beogradi një ditë më vonë.

Lidhjet dypalëshe midis Turqisë dhe Serbisë kanë përparuar në mënyrë të qëndrueshme edhe në disa fusha, me vrull të fortë në marrëdhëniet tregtare dhe ekonomike.

Turqia e sheh Serbinë si thelbësore për stabilitetin rajonal dhe mbështet integrimin e saj në Bashkimin Evropian. Kosova, një vend i përbërë kryesisht nga shqiptarë etnikë, ka një minoritet etnik serb, veçanërisht në veri të vendit, afër kufirit me Serbinë.

Duke folur për Anadolu Agency (AA), Perko Matoviç, drejtor i Qendrës për Politika Kombëtare në Serbi, tha se ndërsa Beogradi dhe Ankaraja nuk pajtohen për çështjen e pavarësisë së Kosovës, ata mbeten të përqendruar në ruajtjen e paqes dhe stabilitetit përmes dialogut, një çështje që Erdogan ka të ngjarë të flasë gjatë vizitës së tij të katërt në Serbi.

Diplomacia turke: Një forcë objektive
Pritet që situata komplekse në Kosovë dhe Metohi të diskutohet në takimin mes Presidentir serb Aleksandar Vuçiç dhe atij turk Erdogan.

“Nuk do të habitesha nëse do të diskutohej një lloj bashkëpunimi ushtarak, madje edhe të përfundonte këtë herë”, tha Matoviç.

Përveç avancimit të marrëdhënieve mbrojtëse dhe ushtarake me Serbinë, Turqia është e përfshirë edhe në sigurinë e Kosovës. Më 10 tetor të vitit të kaluar, Ankaraja mori komandën e Forcës Paqeruajtëse të Kosovës (KFOR) të udhëhequr nga NATO, me bazë në Prishtinë, kryeqytetin e Kosovës. Ajo ishte gjithashtu ndër vendet e para që njohu zyrtarisht Kosovën.

Ndërsa pranoi rëndësinë e rolit të Turqisë në KFOR, Matoviç tha se një sfond politik dhe diplomatik “është ajo që na nevojitet më shumë për të ndërmjetësuar marrëveshje objektive dhe të besueshme me të cilat mund të shkojmë drejt së ardhmes”.

“Diplomacia turke ka një rol të madh në këtë drejtim, sepse mund të jetë objektive dhe mund të marrë atë për të cilën bien dakord të dyja palët. Serbia ka pasur marrëdhënie shumë të mira me komandantin e KFOR-it, gjeneralmajor Özkan Ulutaş gjatë mandatit të tij,” tha Matoviq. Ndër vendet anëtare dhe partnerët e NATO-s, Turqia ka kontigjentin e dytë më të madh në KFOR, duke kontribuar me 780 nga rreth 4,500 ushtarët e saj.

“Turqia luan një rol vendimtar në vendosjen e marrëdhënieve të sigurisë dhe politike në Ballkan. Edhe pse Turqia ka interesat dhe qëndrimet e veta për të gjitha çështjet – për shembull Kosova, Bosnje-Hercegovina dhe kudo tjetër – Turqia është një nga partnerët më objektivë me të cilët kemi bashkëpunim”, tha Matoviç.

Vizitë e shumëpritur
Sipas Matoviç, Ankaraja ka qenë vazhdimisht një partner i besueshëm i vendeve në rajon për të “zgjidhur konfliktet në një mënyrë që të gjithë të jenë të kënaqur”. Ai shtoi se marrëdhëniet e mira ekonomike dhe politike sigurojnë siguri dhe stabilitet politik si për Serbinë ashtu edhe për Turqinë.

Vizita e ardhshme e Erdoganit është shumë e pritur, veçanërisht fjalimi i tij i planifikuar për liderët e biznesit serbë dhe turq në një forum në Beograd. Vëllimi i përbashkët tregtar midis Turqisë dhe Serbisë është rreth 3 miliardë dollarë, me synimin për ta rritur atë në 5 miliardë dollarë.

“Tek presidenti Erdogan, ne shohim dikë që ka transformuar marrëdhëniet tona. Ne e konsiderojmë atë një mik të madh dhe jemi gjithmonë të kënaqur kur ai viziton serbinë”, tha Matoviç, duke vënë në dukje se vizitat e tij nuk janë si ato të liderëve të tjerë evropianë.

“Nuk do ta vendosja në kontekstin e vizitave të tjera, sepse nuk dua t’i zvogëloj marrëdhëniet tona. Kjo nuk është hera e parë që presidenti Erdogan viziton Beogradin.

Ai ka qenë këtu edhe shumë herë të tjera. Çdo herë kemi bërë diçka të madhe dhe kemi bërë një hap të madh në marrëdhëniet tona”, tha Matoviç./BalkanWeb